اثر های حاد و ماندگار تمرین کوتاه مدت هوازی بر فاکتور های انعقادی، فیبرینولیزی و الگوی چربی ها در زنان یائسه

مقدمه: حوادث قلبی ناگهانی و بروز ضایعات ترومبوفیلیک در زنان پس از سن یائسگی افزایش می یابد که به دلیل تغییرات هورمونی، تغییرات تن سنجی و به خصوص تغییر در فعالیت فاکتور های انعقادی در این دوران است. با توجه به نقش ورزش بر سیستم هموستاتیک، در این مطالعه اثر تمرین های هوازی کوتاه مدت بر فاکتور های انعقادی و فیبرینولیتیک، الگو ی چربی ها و ویژگی های تن سنجی در زنان یائسه بررسی شد. مواد و روش ها: افراد شرکت کننده در این مطالعه 20 زن یائسه ی سالم غیر ورزشکار با دامنه ی سنی 55-48 سال بودند که به طور تصادفی در دو گروه تقسیم شدند. 10 نفر از این افراد در قالب گروه «مورد» 3 بار در هفته و به مدت 10 جلسه، هر بار 35 دقیقه با دوچرخه ی ثابت به ورزش sub-maximal پرداختند (5 دقیقه گرم شدن، 25 دقیقه ورزش هوازی، 5 دقیقه بازیابی فعال نیرو و 15 دقیقه بازیابی غیرفعال نیرو). 10 نفر دیگر به عنوان گروه «شاهد»، هیچ فعالیت ورزشی انجام ندادند. یافته ها: قبل از اولین جلسه و قبل و بعد از دهمین جلسه ی تمرین هوازی، فاکتور های فیبرینولیتیک، انعقادی و الگو ی چربی ها اندازه گیری شد. پس از گذشت طول مدت مطالعه، وزن و bmi در هیچ کدام از گروه ها تغییر معنی داری نشان نداد ولی درصد چربی زیرجلدی و lean body mass در گروه مورد به ترتیب کاهش (050/0=p) و افزایش (014/0=p) معنی دار نشان دادند. در افراد گروه مورد تعداد ضربان قلب در زمان استراحت (000/0=p) و فشارخون سیستولی (004/0=p) و دیاستولی (006/0=p) کاهش معنی دار نشان دادند. هم چنین، میزان فعالیت pai (004/0=p) قبل و بعد از جلسه ی دهم نسبت به جلسه ی اول کاهش معنی دار پیدا کرد اما افزایش فعالیت tpa فقط پس از ده جلسه ی معنی دار بود (002/0=p).کاهش فیبرینوژن (04/0=p) و آنتی ژن فاکتور ون ویلبراند (004/0=p) نیز قبل و بعد از جلسه ی دهم نسبت به جلسه ی اول معنی دار بود. هم چنین در این گروه مقدار کلسترول (006/0=p)، تری گلیسرید (05/0=p) و لیپوپروتئین ldl (03/0=p) کاهش معنی دار و مقدار hdl افزایش معنی دار (007/0=p) نشان داد. نتیجه گیری: تمرین های هوازی کوتاه مدت باعث تقویت پاسخ حاد سیستم فیبرینولیز و کاهش حاد و ماندگار فعالیت سیستم انعقاد در زنان یائسه ی سالم شد. به نظرمی رسد که تمرین های منظم و مستمر هوازی با شدت sub-maximal به دلیل کاهش ماندگار فعالیت های انعقادی و کلسترول، ldl-c و تری گلیسرید، و افزایش hdl-c اثر مناسبی در پیشگیری از بروز بیماری های قلبی ـ عروقی در زنان یائسه داشته باشد.